Gành Đá Đĩa nằm ngay bên bờ biển thuộc thôn Phú Hạnh, xã An Ninh Đông, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.Gành Đá Đĩa nằm cách thành phố Tuy Hoà khoảng 45km về phía Bắc. Có thể đi đến gành Đá Đĩa bằng đường bộ và đường thủy.

Ảnh: Gành Đá Đĩa Phú Yên- (Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích tỉnh).

Gành Đá Đĩa không chỉ là một cảnh quan thiên nhiên độc đáo mà còn là nơi cung cấp cho người dân địa phương một món ăn giàu dinh dưỡng. Đó là món rong biển, hay còn gọi là rong mứt.

Khác với các loài rong biển được nuôi trồng, loài rong mứt này phát triển tự nhiên nhờ nguồn nước biển trong lành. Loại rong mứt rất đặc biệt, năm nào cũng vậy cứ đến mùa mưa gió dai dẳng thì được mùa. Mùa mưa gió bão Phú Yên bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 12, đây cũng là mùa của loại rong này. Đây như là một món quà  biển ban tặng cho những ngư dân vào mùa biển động không ra khơi được nhiều. Những ngày rảnh rỗi, người dân thôn Phú Hạnh, xã An Ninh Đông rủ nhau ra Gành Đá Đĩa hái (gỡ) rong mứt bám trên gành đá về chế biến thành thức ăn hoặc bán lại cho các đầu mối để sơ chế và bán lại cho các thương lái.

Ảnh: Bãi đá Gành Đèn (Nơi cạo mứt biển)- (Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích tỉnh).

Hái rong mứt phải tùy thuộc vào con nước, khi thủy triều xuống, bãi đá lộ thiên mới hái được. Những sợi rong có màu nâu đen bám vào gành đá và dập dềnh lên xuống theo sóng biển.

Ảnh: Bãi đá Gành Đèn (Nơi cạo mứt biển)- (Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích tỉnh).

Công việc này không phải đầu tư nhiều, chỉ cần mua đôi dép chống trơn, áo mưa, rổ nhựa và bì đựng. Tuy nhiên, do thường xuyên tiếp xúc đá, vỏ hàu sắc nhọn nên thi thoảng người hái cũng bị cứa đứt da. Phải cúi người lâu thì mới hái được nhiều rong  nên lưng mỏi, đòi hỏi phải dẻo dai mới lấy được nhiều rong.

Ảnh : Mứt biển vừa được hái lên (Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích tỉnh).

Rong mọc trên gành đá, thủy triều xuống thường gần sáng. Người hái phải thực dậy sớm, chịu được ướt, lạnh trong nhiều giờ. Bãi đá trơn trượt, sóng đánh liên tục nên phải cẩn thận. Vừa hái rong, vừa phải quan sát thường xuyên để tránh sẩy chân hoặc gặp sóng lớn cuốn xuống biển

Đối với mứt tươi khi mới hái về, có thể đem ngâm rồi rửa sạch. Nhanh nhất là trộn gỏi hoặc nấu canh, xào với thịt ba chỉ đều được.

Ảnh : Rong mứt sau khi được sơ chế (Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích tỉnh).

Rong mứt còn được phơi khô để dùng quanh năm. Cách chế biến món ăn đối với mứt khô thì chỉ khác ở chỗ đem ngâm một ít vào nước chừng vài tiếng, mứt sẽ nở ra lại và giống hoàn toàn với mứt tươi. 

Ảnh: Rong mứt biển đang phơi khô (Nguồn ảnh: Ban Quản lý di tích tỉnh).

Dân làng vùng biển Phú Yên theo cách dân dã nhất là xào một ít mứt với thịt ba chỉ. Dân dã hơn nữa là nấu canh mứt với tôm ngư dân đánh được trong ngày. Một tô canh mứt cũng đủ năng lượng sau một ngày mệt mỏi, còng lưng hái mứt trên gành đá.

Ảnh : Canh rong mứt biển (Nguồn ảnh: Internet).

Từ xa xưa, người dân đã biết rong biển là một thực phẩm bổ dưỡng. Ngày nay, khoa học đã chứng minh được rằng, rong mứt đích thực là chứa rất nhiều khoáng chất. Rong mứt hấp thu từ nước biển hơn 90 loại khoáng chất với hàm lượng muối thấp và canxi cao. Rong mứt là nguồn dồi dào các chất iốt, vitamin K, vitamin B2 (thường có trong thịt, cá, sữa, rau xanh), axit pantothenic, magiê, sắt, canxi. Ngoài ra nó còn chứa lượng lớn lignans, hợp chất thực vật ngăn ngừa tế bào ung thư, làm giảm huyết áp. Đây được xem là món quà vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người.

Trần Thị Ngọc Huyền
Ban Quản lý di tích tỉnh