Phú Yên được biết đến là xứ sở "hoa vàng trên cỏ xanh" rất nổi tiếng với những bãi biển hoang sơ, xanh sạch, nền ẩm thực đặc sắc , sự nhiệt tình mến khách của người dân địa phương. Hơn nữa, nơi đây còn thu hút đông đảo du khách bởi những điểm đến đẹp như mơ. Trong đó không thể không nhắc đến địa danh Gành Đá Đĩa - một kỳ quan thiên nhiên độc đáo và hùng vĩ. 

Gành Đá Đĩa tọa lạc tại xã An Ninh Đông, huyện Tuy An, cách trung tâm thành phố Tuy Hòa khoảng 30k về phía Bắc. Có rất nhiều cách để bạn đi đến địa danh nổi tiếng này. Bạn có thể chọn xuất phát từ thành phố Tuy Hòa, đến thị trấn Chí Thạnh, rẽ phải về hướng Đông. Sau đó đi thêm chừng 15km nữa là tới gành Đá Đĩa. Hoặc đi theo cung đường xen biển Tuy Hòa dài khoảng 35km để tận hưởng không khí mát lạnh, trong lành của gió biển, ngắm nhìn du lịch Tuy Hòa đang dần chuyển mình

Tên gọi gành Đá Đĩa bắt nguồn từ đặc điểm tự nhiên của loại đá bazan ở khu vực này có hình dạng giống như những chiếc đĩa chồng lên nhau.

Theo các nhà khoa học, đá ở ghềnh Đá Đĩa là loại đá bazan hình thành trong quá trình hoạt động của núi lửa ở vùng cao nguyên Vân Hòa (Phú Yên) cách đây gần 200 triệu năm và cách vị trí ghềnh Đá Đĩa ngày nay khoảng 30km theo đường chim bay. Nham thạch phun ra từ miệng núi lửa, gặp nước lạnh đông cứng lại, kết hợp với hiện tượng di ứng lực khiến các khối nham thạch bị đông cứng rạn nứt đa chiều một cách tự nhiên nhưng lại vô cùng hoàn hảo. Phần lớn đá nứt theo mạch dọc, tạo thành những cột thẳng đứng hoặc xiên, cũng có những đường xiết ngang cắt cột đá thành những hình dạng khác nhau

Nhìn từ xa, Gành Đá Đĩa như một tổ ong khổng lồ Với chiều rộng hơn 50m và dài khoảng 200m, ánh lên màu đen huyền bí nổi bật giữa một vùng trời biển trong xanh. Càng tiến lại gần, du khách sẽ càng ngỡ ngàng khi trước mắt hiện ra hàng chục nghìn cột đá có tiết diện hình lục giác, hình vuông hoặc hình tròn, lớp nọ xếp nối lên lớp kia, liền khít nhau như có sự sắp đặt của bàn tay con người. Có những chỗ đá xếp cao và thẳng, có chỗ lại xếp trải dài hoặc nghiêng, trông như chồng bát đĩa.

Gành Đá Đĩa là một thắng cảnh nổi tiếng ở Phú Yên, từ lâu, trong dân gian ở Phú Yên đã lưu truyền về truyền thuyết hình thành gành đá này như sau:

Xưa kia có một người đàn ông giàu có nhưng vợ con chẳng may bị bệnh mất hết, quá buồn đau, ông lấy một phần của cải cấp phát cho dân nghèo trong vùng, số còn lại đem cất giấu trong một cái kho cạnh biển với ý định sau này dâng hiến cho vị minh quân có lòng yêu nước thương dân. Sau khi thực hiện xong công việc ông vào chùa nương nhờ cửa Phật rồi nhập cõi Niết Bàn.

Ngày tháng trôi qua, một toán cướp biển tìm đến nơi cất giấu kho báu mưu toan chiếm đoạt. Toán cướp biển cố dùng nhiều công sức nhưng không thể mở được cửa kho, chúng bèn chất củi xung quanh kho báu rồi châm lửa đốt. Lửa phát ra sáng rực cả bầu trời mấy ngày đêm liền nhưng kho báu không hề suy chuyển. Bỗng đâu một trận cuồng phong nổi lên cuốn hút hết toàn bộ toán cướp biển bay lên không trung và phát ra một tiếng nổ kinh hoàng. Sau đó mọi vật chìm vào đêm tối tĩnh lặng. Hôm sau, toàn bộ kho báu biến mất nhưng ngay trên vị trí kho báu xuất hiện một gành đá với những cột đá đen tuyền hình lục giác chồng khít vào nhau giống như những chồng đĩa nên đươc gọi là gành Đá Đĩa.

Thực chất thì thắng cảnh gành Đá Đĩa được thành tạo trên nền tảng của quá trình hoạt động địa chất diễn ra trong một thời kỳ lâu dài. Trên thế giới, một số địa danh nổi tiếng khác có cấu trúc đá tương tự, như: Giant’s Causeway ở Ireland, Los Órganos ở Tây Ban Nha và ghềnh đá đĩa ở hang động Fingal, Scotland.

Gành Đá Đĩa là danh thắng hấp dẫn bậc nhất của Phú Yên. Mỗi năm có hàng vạn du khách gần xa đến thăm chiêm ngưỡng thắng cảnh này.

Danh lam thắng cảnh ghềnh Đá Đĩa, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, được Thủ tướng xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2020

Ban Quản lý di tích